πηγή: kreport.gr
Συνέντευξη στον Τάκη Καμπύλη
Ο Σταύρος Μπένος είναι ίσως από τους πλέον κατάλληλους για μια συζήτηση γύρω από το τι επιτέλους μπορεί να γίνει για να μην αποδεικνύεται το Κράτος ένα απλό κέλυφος κάθε φορά που αντιμετωπίζει μια μεγάλη καταστροφή ή μια αναπάντεχη κρίση. Για τρεις λόγους: Είναι από τους λίγους πολιτικούς που βλέπουν τη μεγάλη εικόνα, γνωρίζει καλά το αντικείμενο ήδη από το 1986 και τους σεισμούς της Καλαμάτας και είναι πάντα συγκεκριμένος, ακόμη κι όταν μιλάει για όνειρα. Συχνά δε, προτιμά να μιλάει με συγκεκριμένα παραδείγματα.
«Ίσως σας ξενίσει αλλά είναι μια δικαίωση που την περίμενα περίπου 20 χρόνια: Είναι έτοιμο το λογισμικό, χάρη στον Πιερρακάκη και στον Παπαστεργίου, όπου θα καταγράφονται όλα τα αιτήματα του πολίτη στη βόρεια Εύβοια, θα παρακολουθείται η πορεία τους, το Κράτος –και όχι ο πολίτης- θα συγκεντρώνει τα απαραίτητα δικαιολογητικά και θα προβλέπεται χρόνος υλοποίησης. Ο πολίτης θα ενημερώνεται στο κινητό του για τα στάδια υλοποίησης του αιτήματος».
Τριάντα επτά χρόνια πριν: Ο Σταύρος Μπένος θυμάται έντονα τη στιγμή, τότε στους σεισμούς της Καλαμάτας, το 1986: «Ήταν περίπου στις 4 τα ξημερώματα, μετά το βράδυ του σεισμού. Το Δημαρχείο είχε καταστραφεί. Με τον μεγάλο αρχιτέκτονά μας Γρηγόρη Διαμαντόπουλο καθίσαμε σε μια γωνία και αρχίσαμε να συζητάμε τι πρέπει να κάνουμε. Τα μέχρι τότε προβλεπόμενα ήταν η αποκατάσταση των σπιτιών. Μα είναι αυτό αρκετό; Ο πολίτης είχε χάσει περισσότερα από ένα σπίτι. Και, άραγε τι αξία έχει ένα σπίτι όταν δεν έχει αποκατασταθεί ο κοινωνικός και πολιτιστικός περίγυρος;» Έτσι γεννήθηκε το ολιστικό πρόγραμμα της Καλαμάτας που έχει υιοθετηθεί από την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, αλλά όχι, στην πράξη, και από το ελληνικό Κράτος. Γιατί;
Εισροές- Εκροές: «Αυτό που εύστοχα αποκάλεσε το KReport «Κράτος-κέλυφος» οφείλεται στο γεγονός ότι ουδέποτε είδαμε τη μεγάλη εικόνα, πολιτικοί, ακαδημαϊκοί, πολίτες: Το Κράτος ως μια μεγάλη βιομηχανία, στην πράξη μονοπώλιο, που παράγει δημόσια αγαθά. Αν κάποιο κομμάτι της διαδικασίας δεν λειτουργεί με στάνταρ ποιότητας, αναπόφευκτα αυτό θα χαρακτηρίζει και το τελικό προϊόν. Παραγνωρίζουμε επίσης ότι το Κράτος είναι ο πιο σημαντικός μηχανισμός υπέρ των αδυνάτων, το Κράτος Δικαίου που γεννήθηκε από τη Γαλλική Επανάσταση».
Ο Σταύρος Μπένος εξειδικεύει: «Το Κράτος είναι τρεις ροές: Ανθρώπινου δυναμικού, εσωτερικών διαδικασιών και χρήματος. Οι αμερικανοί τις περιγράφουν “people,info, money”, όπου στο “info”δεσπόζουσα θέση έχει η ψηφιακή διακυβέρνηση η οποία σε βοηθάει να έχεις, κάθε στιγμή, την πραγματική εικόνα του κράτους. Όμως, όταν δεν ελέγχεις, όταν αγνοείς τις εισροές και τις εκροές στις παραπάνω κατηγορίες, τότε πώς θα διοικήσεις; Ήδη από την εποχή του Σπράου μιλάμε γι αυτά. Μπαίνει ο δημόσιος υπάλληλος στο Κράτος και μετά χάνεται. Η δουλειά του, οι ανάγκες του, δεν παρακολουθούνται ούτε αξιολογούνται, τον ξαναβρίσκουμε πάλι στη συνταξιοδότησή του. Το ίδιο συμβαίνει με τα αιτήματα των πολιτών: Χάνονται μετά τη διατύπωσή τους, κανείς δεν ασχολείται με το τι απέγιναν. Ούτε και με το χρήμα που έχει επενδυθεί– αν έπιασε τόπο ή όχι.
Χρόνος: «Έχει μεγάλη σημασία, λέει ο Σταύρος Μπένος, ο χρόνος. Τότε στην Καλαμάτα όταν βρήκαμε χρηματοδότηση από τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα βάλαμε για πρώτη φορά διαδικασίες ελέγχου για το χρονοδιάγραμμα και για την απόδοση της χρηματοδότησης. Το μοντέλο της Καλαμάτας σε μεγάλο βαθμό οφείλεται σ’ αυτές τις διαδικασίες ελέγχου του χρόνου υλοποίησης. Σήμερα όταν η Δικαιοσύνη καθυστερεί χρόνια για μία απόφαση ή, αντίστοιχα, μια απάντηση του δημόσιου στο αίτημα ενός πολίτη, η έννοια του χρόνου απλώς καταλύεται».
Η επόμενη ερώτηση αφορά μια λέξη που χρησιμοποιεί συχνά στη συζήτηση ο Σταύρος Μπένος, το αντίστοιχο του management της «βιομηχανίας δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών», τη διακυβέρνηση:
Διακυβέρνηση: «Όποιος νομίζει ότι νομοθετώντας λύνει τα προβλήματα κάνει λάθος. Υπάρχει υπερπληθώρα κανονιστικών διατάξεων, νόμων κλπ που στην πλειονότητά τους ουδέποτε έχουν εφαρμοστεί. Λίγες φορές υπήρξε πραγματική διακυβέρνηση, δηλαδή ολοκληρωμένα σχέδια μεγάλης κλίμακας. Ανακαλώ την ΕΠΑ του Τρίτση, τα Κέντρα Υγείας του Γεννηματά, τον «Καποδίστρια» του Αλέκου Παπαδόπουλου»… Και τα ΚΕΠ του Σταύρου Μπένου, συμπληρώνω. «Ναι, και τα ΚΕΠ που θα μπορούσαν να είχαν προχωρήσει περισσότερο. Τί αντιδράσεις είχαν προκύψει τότε… Θυμάμαι ότι είχαμε οργανώσει συναντήσεις υπαλλήλων των ΚΕΠ με υπαλλήλους του Δημοσίου για να καμφθεί ένας σχεδόν αταβιστικός αρνητισμός. Γι αυτό είναι μεγάλη ικανοποίηση το λογισμικό που σας είπα στην αρχή για τη βόρεια Εύβοια».
Πολλές φορές στη διάρκεια της συζήτησης ο Σταύρος Μπένος θα αναφερθεί στη βόρεια Εύβοια και στο πρόγραμμα αποκατάστασης που έχει παραδόσει. Μία ακόμη αφορμή θα είναι το θέμα των δασών.
Πυρκαγιές: «Είμαι απόλυτα πεισμένος ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι ο καθαρισμός των δασών, περιαστικών και μη. Το δάσος χρειάζεται ανθρώπους να το απαλλάξουν από εύφλεκτη ύλη χρόνων, όπως έκαναν παλαιότερα οι κτηνοτρόφοι, οι υλοτόμοι, οι μελισσοκόμοι. Αυτή όμως η ύλη μπορεί να αποδειχθεί χρυσάφι. Έχουμε υπολογίσει (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) ότι η αξία της βιομάζας είναι περίπου 20 δισ. τον χρόνο. Θέλουμε να φέρουμε νέους ανθρώπους μέσα στα δάση στην Εύβοια να αναλάβουν την παραγωγή ενέργειας από τη βιομάζα. Υπάρχουν σχήματα όπως οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις που εξελίσσονται δυναμικά στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτό, όπως και το ιταλικό πρόγραμμα του «ανοιχτού ξενοδοχείου», όπου εκμεταλλεύεσαι το οικιστικό πλεόνασμα ορεινών ημιορεινών και νησιωτικών περιοχών με στόχο τουρίστες τρίτης ηλικίας και ψηφιακούς νομάδες. Υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν αρκεί να βάζεις τα κατάλληλα ερωτήματα, μόνο τότε θα έχεις σωστές απαντήσεις. Δυστυχώς το «κράτος-κέλυφος» δεν έχει αναζητήσεις. Παραμένει στην ακινησία και στη συνδικαλιστική ακαμψία».
Ο Σταύρος Μπένος θυμάται την πρώτη επαφή με πυρόπληκτους στη Λίμνη Εύβοιας: «Ήταν δικαίως αγανακτισμένοι, αλλά τους ζήτησα ένα πράγμα: Να ξεχάσουν το «τίποτα δεν γίνεται σ’ αυτόν τον τόπο».
Λεπτομέρεια: Το πρόγραμμα της βόρειας Εύβοιας έχει τίτλο «Σύνθεση ονείρων».