Περιοδικό “στην Μπρίζα”
08-12 Δεκεμβρίου 2008
Συνέντευξη στη Σταυρούλα Μπάκα
| Στους σεισμούς του 1986 ήμουν μόλις 5 ετών. Περπατώ στο Πάρκο του ΟΣΕ από την πρώτη μέρα που λειτούργησε. Είδα την καινούρια Αγορά να χτίζεται μαζί με ολόκληρη την πόλη. Ακούω τη λέξη ΔΕΠΑΚ και θυμάμαι τη μητέρα μου, από τις πρώτες μαθήτριες τότε στην κεραμική, με δασκάλα τη Μαρία τη Βογιατζόγλου, μη έχοντας πού αλλού να με αφήσει, να με παίρνει μαζί της στο μάθημα. Βιολογικός καθαρισμός, δυτική παραλία και ένας πρώην δήμαρχος του οποίου το όνομα ακούω διαρκώς: Μπένος, Σταύρος Μπένος. |
Τόσοι δήμαρχοι πέρασαν κι όμως. Οι Καλαματιανοί έχουν κολλήσει εκεί. Γιατί άραγε;
Ο δήμαρχος αυτός έγινε βουλευτής, ύστερα υφυπουργός και υπουργός. Εκτός από μπαμπάς δύο παιδιών έγινε και μπαμπάς των… Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, ξέρετε αυτή τη δημόσια υπηρεσία που αντιμετωπίζουν τον πολίτη σαν πολίτη και όχι σαν παρείσακτο ενοχλητικό πλάσμα.
Μεγάλος έρωτας με την πολιτική. Αλλά και αυτή του το έχει ανταποδώσει αν κρίνω από τον κόσμο: Ερωτα να δείτε οι πολίτες για αυτόν! Ομολογώ πως είναι γοητευτικότατος παρά τα 61 του χρόνια. Τα μάτια του βλέπετε. Λάμπουν. Από ευτυχία θαρρείς. Λάμπουν με ένα τρόπο που σε κάνει να θέλεις να βάλεις τα κλάματα. Γιατί έχεις τα μισά του χρόνια και τα δικά σου ακόμα περιμένουν το φως του έξω κόσμου. Πρόσφατα μάλιστα απέκτησε και νεογέννητο. Το λένε «Διάζωμα». Λέτε τελικά εκεί να κρύβεται το μυστικό της ευτυχίας; Στα παιδιά; Διότι ο κ. Μπένος, τον οποίο προτιμώ να αποκαλώ «ευτυχή», περισσότερο από όλους τους τίτλους του, είναι σίγουρα… πολύτεκνος, και στην κουβέντα που κάναμε στο προαύλιο του Ωδείου της Καλαμάτας μας μίλησε για όλα τα παιδιά του.
– Μιλούσαν οι συνομιλητές σας με νοσταλγία για τα χρόνια που πέρασαν και για το ότι μεγαλώσατε. Εμένα δεν μου δίνετε την εντύπωση ενός άντρα που μεγάλωσε και κοιτάει το παρελθόν με νοσταλγία.
Κάθε άλλο. Το εσωτερικό μου κέφι νοιώθω ότι είναι σε μεγαλύτερη εγρήγορση από ό,τι όταν ήμουν νέος ηλικιακά.
– Αναφερθήκατε πριν και στην «Ευτυχία», τη σύζυγό σας, που είχατε τη χαρά να την έχετε χωρίς αναλαμπές, χωρίς διαλείμματα. Πώς διατηρεί κανείς την ευτυχία;
Οταν διεκδικεί συνεχώς την έκφρασή του. Οταν δεν επαναπαύεται και προσπαθεί να κάνει πράγματα που του δημιουργούν αυτό που λέμε εσωτερική χαρά.
– Ισχύει το ίδιο και στον έρωτα;
Είναι πολλά πράγματα που επηρεάζουν το θέμα έρωτας. Ο έρωτας αναδιπλώνεται, αντεπιτίθεται, παίρνει πολλές μορφές και συνοδεύεται από πολλά άλλα πράγματα, όπως είναι η ουσιαστική αγάπη, η συντροφικότητα, η εμπιστοσύνη. Είναι πολλά πράγματα που τον τροφοδοτούν και τον παρατροφοδοτούν.
– Η γενιά η δικιά μου, των φρέσκων τριαντάρηδων, ενώ δείχνει να τα πηγαίνει καλά με τον έρωτα, δεν τα καταφέρνει καλά με τις ερωτικές σχέσεις. Και στην πολιτική, ενώ υπάρχει ευαισθησία για τα κοινά, δεν υπάρχει κινητοποίηση, όσο τουλάχιστον θα περίμενε κανείς. Τι συμβαίνει;
Πράγματα που κατατάσσονται ως παραδοσιακά έχουν μεταφραστεί σαν συντηρητικά. Αλλο η παράδοση και άλλο ο συντηρητισμός. Οι αξίες είναι πάντα αναλλοίωτες. Πρέπει να τις διεκδικείς. Δεν ξέρω, κάτι συμβαίνει με τη γενιά σας. Το βλέπω από τα παιδιά μου αυτό. Συμβαίνει και στο πεδίο των διαπροσωπικών σχέσεων και στο πεδίο των διεκδικήσεων. Εχουν αλλάξει οι όροι της διεκδίκησης και οι συλλογικότητες, που θα λέγαμε κάποτε, έχουν πάρα πολύ υποχωρήσει. Κατά τα άλλα, θα έλεγα ότι είστε μια υπέροχη γενιά. Πολύ ενδιαφέρουσα, με πάρα πολύ μεγάλες ευαισθησίες. Γαμώτο, πού στραβώνει το πράγμα; Μερικές φορές όταν κι εγώ προσπαθώ να δώσω απαντήσεις σε αυτά τα δύσκολα θέματα, σκέφτομαι ότι τα πράγματα που είναι στρωμένα τώρα σε εσάς, θέλανε μάχες για να κατακτηθούν κι εμείς τις δίναμε αυτές τις μάχες. Αυτές οι μάχες μάς εξόπλισαν στο να δώσουμε και άλλες μάχες. Κατά τα άλλα αισθάνομαι ανήμπορος να απαντήσω στο ερώτημα.
– Ρωτάω εσάς διότι στα 31 σας γίνατε δήμαρχος. Και όχι ένας τυχαίος δήμαρχος.
Υπήρχε ένα αίτημα όχι μόνο από εμένα, αλλά από όλη εκείνη την παρέα των τριαντάρηδων τότε, η οποία και άλλαξε την ιστορία της πόλης. Είχαμε ένα πολύ συγκροτημένο σχέδιο για το πώς θα το κάνουμε αυτό. Το ένα ήταν ο πολιτισμός και το άλλο το περιβάλλον. Αυτά τα δύο, μεγάλα θεμέλια.
– Δεν είναι επίκαιρα αυτά τα ζητήματα και στις μέρες μας;
Τώρα; Παν-επίκαιρα!
– Κι όμως, δεν βλέπω τον κόσμο να τα αγκαλιάζει με την ίδια ζεστασιά. Μήπως πέρα από τα προβλήματα χρειαζόμαστε και ανθρώπους να μας «εμπνεύσουν» λύσεις;
Αυτό είναι ένα θέμα. Ο πρώτος άνθρωπος που απευθυνθήκαμε στα πολιτιστικά ήταν -ποιος άλλος;- αυτός που γέμιζε τα όνειρά μας. Ο Μάνος Χατζιδάκις. Αυτό το Ωδείο είναι το ιδεολογικό παιδί του Χατζιδάκι και είναι το μοναδικό Ωδείο όπου δίδαξε ο Χατζιδάκις. Την πρώτη τετραετία λειτουργίας του Ωδείου ο Χατζιδάκις μας τροφοδότησε με υλικό. Μας έστειλε τα πάντα για να ξεκινήσουμε. Ο,τι περνούσε από το χέρι του. Μας έστειλε τους καλλιτέχνες από το Τρίτο Πρόγραμμα: Ο Γιώργος ο Κουρουπός, ο Αντώνης ο Παπαγεωργίου που είχε την περίφημη χορωδία του Τρίτου Προγράμματος, ο Αρης ο Γαρουφαλής που σήμερα είναι διευθυντής του Ωδείου Αθηνών, ο Βύρωνας Κουβετζής που είναι διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, η Νέλλη Σεμιτέκολο που είναι ακόμη στην Καλαμάτα, η οποία είχε έρθει για ένα μήνα και τελικά έμεινε για πάντα. Και από την άλλη τη μεριά είχαμε έναν υπέροχο πολεοδόμο, το Γρηγόρη το Διαμαντόπουλο, τον οποίο και πήγα να γνωρίσω με υπόδειξη του προέδρου τότε του Τεχνικού Επιμελητηρίου, του κ. Κουλουμπή και τον οποίο όταν ρώτησα τι αμοιβή θέλεις για να δουλέψεις για την Καλαμάτα, μου είπε ότι «αν τα μάτια σου μου λένε την αλήθεια, να με πληρώσεις όποτε έχεις λεφτά. Αλλά η τιμωρία σου θα είναι πως αν στους πρώτους έξι μήνες με διαψεύσεις, θα σηκωθώ και θα φύγω». Υπήρξε μια ονειρική περιπέτεια που συμπεριελάμβανε βέβαια πολύ έντονα και την καθημερινότητα των πολιτών. Τους απλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα, δεν μπορείς να τους πάρεις τα όνειρα αν δεν είσαι πειστικός στην καθημερινότητά τους. Και σιγά σιγά δημιουργήθηκε όλο αυτό για το οποίο μιλάμε και με ρωτάς. Ο Χατζιδάκις μας έδωσε μια ιδεολογική ματιά. Μας είπε την περίφημη φράση: «Ο πολιτισμός και η πολιτική έχουν δύο μεγάλους εχθρούς. Το λαϊκισμό και τον ελιτισμό. Δύο συμπληγάδες που πάντα πρέπει να κοιτάς πώς θα μπορέσεις να περάσεις ανάμεσα και να κάνεις πράγματα που να είναι ταυτοχρόνως ποιοτικά, αλλά να αφορούν και όλο τον κόσμο». Ελεγε χαρακτηριστικά: «Θα απλώσουμε ένα δίχτυ στην πόλη και οι πολίτες θα πέσουν μέσα». Ποιο ήταν αυτό το δίχτυ; Τα πολιτιστικά κτήρια που απλώνονταν από το Κάστρο έως την Παραλία.
– Ηταν λοιπόν συγκυρία ανθρώπων;
Ανθρώπων και πολιτικής περιόδου μαζί. Ηταν και η πολιτική συγκυρία. Ποιο ήταν το φόρτε της εποχής; Η αγάπη και η εμπιστοσύνη στα όνειρα και στις συλλογικότητες. Και σε αυτό που σήμερα είναι εντελώς ξεφτιλισμένο, τη συντροφικότητα. Τότε υπήρχε.
– Διαβάζοντας κανείς την ιστοσελίδα σας, θα έλεγε κανείς πως οι απαντήσεις στο γιατί πλέον δεν γίνονται παρόμοιες κινήσεις είναι στη διαφθορά της πολιτικής που έχει οδηγήσει και στην απαξίωσή της.
Αυτό είναι ένα αποτέλεσμα χρόνων. Δυστυχώς, όταν δεν υπάρχουν πια μεγάλες ιδέες και οι υπερασπιστές των μεγάλων ιδεών έχουν κουραστεί και αρχίσουν να φαίνονται περίεργοι και απόκοσμοι, τα πράγματα μας οδηγούν στην απόλυτη ατομικότητα, στη συρρίκνωση του δημόσιου χώρου, στον αφανισμό των αξιών όπως είναι η διαφάνεια στη δημόσια ζωή και οι μάχες για το δημόσιο χώρο. Μάχες που έχουν πάψει πια να δίνονται και έτσι μπορεί πολύ πιο εύκολα να εισχωρήσει όλη αυτή η ασθένεια της διαφθοράς στη δημόσια ζωή.
– Ποιο θα λέγατε ότι είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή στην Καλαμάτα;
Τα δύο κομβικά προβλήματα της Καλαμάτας είναι τα προβλήματα της ταυτότητάς της. Δηλαδή η πόλη του πολιτισμού και η πόλη στη δομή της: πολεοδομικά και περιβαλλοντικά. Αυτά πρέπει να υπερασπιστούμε.
– Βρισκόμαστε σε έναν από τους χώρους που έχουν τη σφραγίδα σας, όπως και πολλοί άλλοι εδώ στην Καλαμάτα, αν όχι οι περισσότεροι. Θα ήθελα λοιπόν να μου πείτε πώς νοιώθετε όταν ακούτε κάποιους να λένε πως η ΔΕΠΑΚ είναι ένας κλινικά νεκρός οργανισμός που πρέπει να πεθάνει. Πώς βλέπετε την κίνηση «Φάρις» και τις διάφορες κατά καιρούς κινήσεις «διάσωσής» της;
Τι να πει κανείς; Οταν ακούς τον ίδιο το δήμαρχο να λέει πως είναι όλα κι όλα τρία σχολεία… Τι να πεις τότε; Ολη αυτή η ιστορία θα είναι πολύ δυσμενής για την εξέλιξη των πραγμάτων και δεν θα είναι και τόσο απλή όσο ορισμένοι φαντάζονται, γιατί η ΔΕΠΑΚ μπορεί να δείχνει ότι είναι σε κρίση, αλλά έχει πολύ βαθιές ρίζες σε αυτή την πόλη. Πιστεύω ότι αυτή η πόλη θα αντισταθεί σε όλα αυτά τα εγκληματικά πράγματα που γίνονται εις βάρος της ΔΕΠΑΚ. Τα οποία ξεκινάνε από το θεσμικό μέρος προκειμένου να κάνουμε οικονομίες. Γι’ αυτούς ο πολιτισμός είναι θέμα οικονομίας. Βεβαίως, όλες αυτές οι κινήσεις μάς πάνε ακόμα πιο πίσω. Εχω την κρυφή ελπίδα ότι κάποτε θα υπάρξει ένα κίνημα πολιτών στην Καλαμάτα για να σώσει το μεγαλύτερο κεκτημένο της πόλης τα τελευταία τριάντα χρόνια. Και το μεγαλύτερο κεκτημένο της πόλης είναι το πολιτιστικό της πρόσωπο. Η πόλη αυτή απέκτησε ταυτότητα. Να μη σας πω τι λέγανε για την Καλαμάτα όταν εγώ έγινα δήμαρχος και τι λένε τώρα. Τώρα όλοι μιλάνε για την πολιτιστική Καλαμάτα. Αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε ορισμένοι και πρώτα από όλα ο δήμαρχος.
– Πώς νιώθετε όταν περνάτε από την Αγία Τριάδα σήμερα και από όλες αυτές τις περιοχές οι οποίες σε τίποτε δεν θυμίζουν το όραμα βάσει του οποίου έγιναν τότε οι αναπλάσεις; Πώς νιώθετε όταν ακούτε κάποιους να διαπραγματεύονται ακόμη και το πάρκο του ΟΣΕ και λένε να γίνει πάλι δρόμος;
Είναι πολλές φορές που περνάω με μεγάλη ταχύτητα μέσα από την πόλη προκειμένου να μη βλέπω πράγματα γιατί με πληγώνουν. Δεν μπορώ πραγματικά να φανταστώ πώς υπέροχα πράγματα σιγά σιγά καταρρέουν. Για το πάρκο μια κουβέντα να πω, που ήταν πάλι σύλληψη του Γρηγόρη Διαμαντόπουλου, αυτού του πραγματικά σπουδαίου Ελληνα πολεοδόμου, του οποίου η Καλαμάτα του χρωστάει πολλά. Το πάρκο είχε και έχει βαγόνια μέσα και η σύλληψη ήταν το κάθε βαγόνι να φιλοξενεί και έναν πολιτιστικό σύλλογο της πόλης και να είναι γεμάτο ζωή, και το πάρκο βλέπετε πού έχει καταντήσει σήμερα. Ελεγε θυμάμαι: «Το συμφέρον της πόλης ταυτίζεται με το συμφέρον του κάτοικου. Αν πείσουμε τους απλούς ανθρώπους ότι το μακροπρόθεσμο συμφέρον τους ταυτίζεται με αυτό της πόλης, τότε έχουμε κερδίσει το παιχνίδι». Και συνέχιζε λέγοντας: «Αλίμονο στο δήμαρχο που μπαίνει στην καθημερινή διαχείριση των μικροσυμφερόντων της πόλης. Τον απορρόφησε σε μια μέρα. Ο δήμαρχος υπάρχει για να ονειρεύεται και να μπορεί να υπερασπίζεται τα μελλοντικά όνειρα της πόλης». Ολα αυτά τώρα δεν τα υπερασπίζεται κανείς. Τι περιμένουμε μόνο από τους πολίτες;
– Εσείς δεν πιστεύετε πια στα όνειρα; Γιατί αφήσατε την πολιτική;
Δεν την άφησα. Υστερα από 30 χρόνια συνεχούς συμμετοχής με δημόσια αξιώματα ήθελα να φύγω την κατάλληλη στιγμή. Να το πω αλλιώς, μιας και μιλάγαμε για τον έρωτα πριν. Οι μεγάλοι έρωτες πρέπει να τελειώνουν στην ώρα τους. Αλίμονο αν αρχίσει η καμπύλη της φθοράς, που είναι αμείλικτη. Δεν ήθελα να σπαταλήσω το κεφάλαιο αυτό που είχα συσσωρεύσει. Για να απολαύσω τι; Τώρα δοκιμάζω μια άλλη συναρπαστική εμπειρία, εξίσου δυνατή με αυτή των πρώτων χρόνων στην πολιτική, με το Διάζωμα. Το Διάζωμα είναι μια κίνηση πολιτών, ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της χώρας, και αυτό που με ερεθίζει και με ελκύει πάνω από όλα είναι ότι μια κίνηση πολιτών μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από το ίδιο το κράτος.
==========================
ΔΙΑΖΩΜΑ
Ενας κουμπαράς για κάθε αρχαίο θέατρο
Το «Διάζωμα», είναι κίνηση ενεργών πολιτών από όλη την Ελλάδα, που είναι αποφασισμένοι να κάνουν πράξη την αγάπη για τα μνημεία και την πολιτιστική κληρονομιά.
Επίκεντρο του ενδιαφέροντος της εν λόγω κίνησης είναι τα αρχαία θέατρα. Και στόχος η ανάδειξή τους, η εξεύρεση πόρων και, όπου είναι εφικτό, η ένταξή τους στην καθημερινή ζωή του τόπου. Το «Διάζωμα» εισάγει στην Ελλάδα μια νέα προσέγγιση δράσης για την επίτευξη των στόχων του, που στηρίζεται στον πολίτη και στις δικές του ενέργειες. Είναι ανοικτό σε όλους τους πολίτες της χώρας και επιδιώκει να ανοίξει μια αγκαλιά για την προστασία των αρχαίων θεάτρων, αυτού του κορυφαίου επιτεύγματος της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Το διήμερο 11 και 12 Οκτωβρίου 2008 το «Διάζωμα» πραγματοποίησε την πρώτη γενική συνέλευση (φωτ.) των μελών τα οποία εξέλεξαν το Δ.Σ. του σωματείου.
Ο πρόεδρός του, Σταύρος Μπένος, είπε στην Μπρίζα για τη σημασία και την επιλογή των αρχαίων θεάτρων ως βάση αυτής της πρωτοβουλίας: «Δεν είναι μόνο το θέατρο ή το αρχιτεκτονικά ανυπέρβλητο κέλυφος που συγκροτήθηκε τότε, ήταν η άνθιση της Δημοκρατίας, η πολιτική διαβούλευση, η έκθεση. Η έκθεση του ανθρώπινου λόγου απέναντι σε συμπολίτες. Ολα τα υπέροχα πράγματα συγκεντρώθηκαν στα αρχαία θέατρα. Κάτι ακόμα που είναι πολύ εμβληματικό και συγκλονίζει όλο τον κόσμο και μόνο εμείς μένουμε σχετικά απαθείς, το ότι αυτά τα μνημεία διατηρούν αναλλοίωτη τη χρήση τους από τότε μέχρι τώρα. […] Υπάρχει ένα ιδεολογικό βήμα που το εκφράζει ο Πέτρος Θέμελης, ο σπουδαίος αυτός αρχαιολόγος, ότι η καλύτερη διατήρηση των μνημείων είναι η χρήση, αλλά και ένα δεύτερο, το οποίο αναπτύσσεται σιγά σιγά στο σώμα των αρχαιολόγων, ότι η καλύτερη προστασία είναι η καθολική προστασία. Μια μεγάλη αγκαλιά των ίδιων των πολιτών, οι οποίοι αν αγαπήσουν το μνημείο θα το προστατέψουν».
Η επόμενη μεγάλη εκδήλωση του σωματείου θα έχει στο επίκεντρο το κομμάτι των χορηγιών με στόχο τη δημιουργία ηλεκτρονικών κουμπαράδων. Εναν κουμπαρά για κάθε χώρο και είμαστε όλοι καλεσμένοι να συμβάλουμε σε αυτό.
Θέλετε να μάθετε περισσότερα; Κάντε κλικ στο www.diazoma.gr