Ημερίδα του Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης
(11 Ιουνίου 2003)
Τι είναι αυτή η ιδέα; Τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών κάνουν παραλλήλως τέσσερα πράγματα. Θα τα δώσω σε τίτλους και στη συνέχεια θα τα αναλύσω:
1. Δημιουργούν μια εντελώς διαφορετική σχέση ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες της χώρας, την κοινωνία των πολιτών.
2. Είναι η σπίθα που θα ανάψει τη φλόγα της διοικητικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας.
3. Δίνουν νόημα και προσανατολισμό στο σημαντικότερο πρόγραμμα που έχουμε στο Γ’ΚΠΣ, το πρόγραμμα ¨Κοινωνία της Πληροφορίας¨.
4. Δημιουργούν προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση της δημοκρατίας στη χώρα μας.
Ημερίδα του Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης
(11 Ιουνίου 2003)Στην πατρίδα μας έχουμε λιγάκι ευτελίσει τις διαδικασίες και τις συναντήσεις αυτής της μορφής. Τις έχουμε μετατρέψει σε δημόσιες σχέσεις, σε διαλέξεις αφ’υψηλού. Σήμερα όμως ήρθαμε εδώ για να δουλέψουμε.
Έχουμε προσκαλέσει όλους σας με πολλή αγάπη να προσέλθετε σε αυτό το διάλογο, για να κάνουμε ένα ακόμη βήμα παραπέρα σε αυτή τη μεγάλη ιδέα της διαμόρφωσης των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών και της σταδιακής ανάδειξης ενός νέου αξιακού φορτίου για τη δημόσια διοίκηση της χώρας μας.
Εγώ θα κάνω σήμερα μία εισήγηση. Πιο πολύ θα έχει μορφή ιδεολογική, θεωρητική, για να ακολουθήσουν πιο εξειδικευμένες εισηγήσεις από το Γενικό Γραμματέα, καθώς και από στελέχη του υπουργείου μας, την κα Μανίτη και τον κ. Παπαδημητρόπουλο.
Τι είναι τα ΚΕΠ;
Κατ’αρχήν , τι είναι τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών; Είναι, άραγε, μια ακόνη απόπειρα δημιουργίας κάποιας καλύτερης επαφής του κράτους με τους πολίτες; Μία ακόμη από τις πολλές απόπειρες που είχαν γίνει στο παρελθόν; Θυμάμαι, όταν πρωτοήμουν δήμαρχος, το 1979, μου ήρθε μια πρώτη εγκύκλιος να διαμορφώσουμε τα γραφεία τότε για την εξυπηρέτηση του πολίτη. Έκτοτε, κάθε 3 χρόνια, έρχονταν εγκύκλιοι από το Υπουργείο Δημόσιας Διοίκησης ή το Υπουργείο Εσωτερικών για τέτοιες απόπειρες. Όλες κατέπιπταν. Μήπως είναι άραγε, κι αυτή μία απόπειρα που θα καταπέσει;
Το μεγάλο πρόβλημα όταν ξετυλιγόταν αυτή η ιδέα για τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, ήταν ακριβώς ένα βεβαρημένο παρελθόν καθώς και το γεγονός της απλότητός της. Δεν πείθαμε στην αρχή, επειδή ήταν πολύ απλή η ιδέα.
Τι είναι αυτή η ιδέα; Τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών κάνουν παραλλήλως τέσσερα πράγματα. Θα τα δώσω σε τίτλους και στη συνέχεια θα τα αναλύσω:
- Δημιουργούν μια εντελώς διαφορετική σχέση ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες της χώρας, την κοινωνία των πολιτών.
- Είναι η σπίθα που θα ανάψει τη φλόγα της διοικητικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας.
- Δίνουν νόημα και προσανατολισμό στο σημαντικότερο πρόγραμμα που έχουμε στο Γ’ΚΠΣ, το πρόγραμμα ¨Κοινωνία της Πληροφορίας¨.
- Δημιουργούν προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση της δημοκρατίας στη χώρα μας.
Γιατί δημοκρατία δεν είναι μόνο τα πολιτικά δικαιώματα, που αποτελούν ένα κεκτημένο για τη χώρα μας. Δεν είναι μονάχα η κοινωνική ή η οικονομική δημοκρατία, είναι και η διοικητική δημοκρατία, είναι και η διοικητική δημοκρατία, δηλαδή η ίδια η ισότιμη πρόσβαση των πολιτών στις υπηρεσίες του Δημοσίου. Είναι, άραγε, ίδια σήμερα; Δεν είναι, βεβαίως.
Ο πολίτης ανάλογα με το πόσο καπάτσος είναι, τι μέσο πολιτικό διαθέτει, τι οικονομικά μέσα, τι εισόδημα και σε ποιο γεωγραφικό σημείο της χώρας βρίσκεται, έχει διαφορετική προσβασιμότητα στο σημερινό κράτος.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ
Όμως, δε θα τη λέω πλέον διοικητική δημοκρατία, γιατί ο κ. Σαριδάκης χτες μου έδωσε έναν άλλο ωραίο τίτλο, αλλά δημοκρατία της καθημερινότητας. Για το αγαπημένο μου θέμα του πολιτισμού μιλώ, για τον πολιτισμό της καθημερινότητας. Από εδώ και πέρα και άλλες ομιλίες μου, θα μιλώ για τη δημοκρατία της καθημερινότητας.
Τέσσερις τίτλοι. Θα παρακολουθήσουμε μαζί αυτούς τους τέσσερις τίτλους. Πρώτο θέμα είναι η σχέση του κράτους με τους πολίτες της χώρας, με την κοινωνία των πολιτών, δεύτερον το μεγάλο ζήτημα της διοικητικής μεταρρύθμισης, τρίτον τι αποστολή , άραγε, έχει το πρόγραμμα ¨Η Κοινωνία της Πληροφορίας¨ και τέταρτον η δημοκρατία της καθημερινότητας.
Να τα αναλύσουμε ένα-ένα. Για το πρώτο θα σας κάνω μια προσέγγιση πολιτισμική, δηλαδή, όπως λένε οι δημιουργοί των οπτικοακουστικών μέσων, ένα contrast, για να είναι τα πράγματα πιο εναργή, πιο καθαρά, θα σας δείξω τι είμαστε και που θέλουμε να πάμε, με τη σοβαρή συμβολή του συνηγόρου που μας άνοιξε τα μάτια σε πολλά πράγματα, κ. Καμίνη. Να ξέρετε ότι οι εκθέσεις σας ήταν για μας ένα φρέσκο αεράκι, ήταν η θάλασσα που μας έφερνε οξυγόνο. Έχω πει και στα στελέχη, και τη φετινή σας έκδοση που είναι έξοχη να τη μελετήσουμε σε βάθος, και να δούμε όλες τις πτυχές και όλες τις παρατηρήσεις που μας κάνετε.
Περιγράφω το σημερινό κράτος, που εγώ το έχω βιώσει από όλες τις πλευρές του, ως πολίτης πριν ασχοληθώ με την πολιτική, που με ταλαιπωρούσε, όταν ήμουν μηχανικός, εν συνεχεία ως δήμαρχος και μετά με τις διάφορες ιδιότητές μου στους κεντρικούς πολιτειακούς θεσμούς.
Συνεπώς, φαντάζομαι ότι θα με θεωρείτε αξιόπιστο για να κάνω μια κριτική και μια παρουσίαση, μια προβολή του κράτους μας, καθώς και να περιγράψουμε το όραμά μας: πώς θέλουμε το κράτος μας, που θέλουμε να το πάμε.
Το κράτος απαρτίζεται από πολλούς θεσμούς. Είναι το κεντρικό κράτος, είναι οι Περιφέρειες, είναι οι Δήμοι, είναι οι Νομαρχίες, είναι τα Σώματα Ασφαλείας και ο Στρατός μας, είναι οι μεγάλοι ασφαλιστικοί Οργανισμοί, είναι οι ΔΕΚΟ, όλα αυτά είναι το Κράτος. Ο στενός δημόσιος τομέας, όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε, και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας.
Πώς λειτουργεί μέχρι σήμερα το κράτος; Σας είπα, το έχω ζήσει από μέσα. Λειτουργεί με μια απίστευτη αλαζονεία και εσωστρέφεια! Με απίστευτα τείχη. Ο κάθε θεσμός οχυρώνεται – για να χρησιμοποιήσω και όρους δικούς σας – πίσω από αυτά τα τείχη και, ξέρετε, η κουλτούρα όλων των πολιτικών στελεχών, όπου κι αν υπηρετούν, είναι η κουλτούρα της διεκδίκησης αυτής της φοβερής αρμοδιότητας.
Ποιος είναι ο κύριος αρμόδιος; Είναι ο Δήμαρχος; Είναι ο Νομάρχης; Είναι ο Περιφερειάρχης; Είναι ο Υπουργός; Μια φοβερή μάχη και μια φοβερή εσωτερική αλαζονεία μεταξύ των κυρίων αρμοδίων. Βεβαίως, όλος αυτός ο εσωτερικός καυγάς ξεσπά για δεκαετίες στις πλάτες των πολιτών.
Σκεφτείτε το εξής απλό: πρέπει να γνωρίζει ο απλός πολίτης ποιος είναι ο κύριος αρμόδιος; Πρέπει να ανιχνεύει κάθε φορά ο Έλληνας πώς θα λύσει το πρόβλημά του και πώς θα συναντήσει τον κύριο αρμόδιο; Πολύ περισσότερο, όταν για πολλές από τις χίλιες και πλέον υποθέσεις των πολιτών με το κράτος, πρέπει να ασχοληθούν περισσότεροι του ενός θεσμοί. Καλά όταν έχει απέναντι του μόνο ένα θεσμό , π.χ. μόνο το Δήμο του ή τη Νομαρχία.
Για σκεφτείτε υποθέσεις όπως είναι η άδεια αρτοποιού. Φανταστείτε υποθέσεις, όπου ο πολίτης πρέπει να επισκεφτεί δύο, τρεις, τέσσερις, πέντε ή και περισσότερους θεσμούς με όλη αυτή την κουλτούρα, των τειχών και της μετακίνησης του φακέλου από τον ένα αρμόδιο στον άλλο.
Όλοι αυτοί οι θεσμοί έχουν τη δική τους διοικητική και πολιτική αρχή, η οποία εξ’αιτίας και της πολυνομίας σε ποικίλες, αν όχι σε όλες τις περιπτώσεις, ερμήνευε μέχρι τώρα κατά το δοκούν τους νόμους, τα προεδρικά διατάγματα, ακόμη και τις εγκυκλίους. Είχαμε, δε, φτάσει, στο εξής καταπληκτικό: όταν πρωτοπήγα σε αυτή τη θέση, πριν από 6 χρόνια, ζήτησα δειγματοληπτικά από δέκα Νομάρχες να μου στείλουν για δέκα ίδιες υποθέσεις τα δικαιολογητικά που ζητούν από τους πολίτες. Μου έστειλαν όλοι διαφορετικά δικαιολογητικά! Όλοι!
Δηλαδή, φανταστείτε, οι θεσμοί που έκαναν το ίδιο πράγμα και ήταν επιφορτισμένοι από την πολιτειακή διάταξη της χώρας να εξυπηρετούν τους πολίτες για συγκεκριμένες υποθέσεις (αδειοδοτήσεις, πιστοποιητικά, βεβαιώσεις), ζητούσαν διαφορετικά δικαιολογητικά, εξ’ αιτίας, βεβαίως, της διαφορετικής προσέγγισης και της ερμηνείας του κανονιστικού πλαισίου, δηλαδή των νόμων, των προεδρικών διαταγμάτων και των εγκυκλίων που έκανε το κάθε στέλεχος στη Νομαρχία.
Τι αλλαγή θα έρθει με τα ΚΕΠ;
Αυτή είναι η εικόνα του Κράτους όπως τη γνωρίσαμε, όπως την έχουμε βιώσει όλοι εμείς. Τι αλλαγή θα έρθει με τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών; Το Κράτος είναι υποχρεωμένο να συνεργαστεί. Ξέρετε οι μεγάλοι νόμοι είναι σύντομοι. Ο νόμος αυτός που κάναμε για τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών – που ευγνωμονώ και τα στελέχη που είναι εδώ πέρα, είναι η κα. Μανίτη, είναι ο κ. Παπαδημητρόπουλος, είναι ο κ. Σαριδάκης. Είναι και πολλά άλλα στελέχη που συνέβαλαν στη διαμόρφωσή του – είναι ένας νόμος δύο σελίδων. Τι λέει αυτός ο νόμος; Υποχρεώνει όλους μας να συνεργαστούμε. Υποχρεώνει όλους μας, και κυρίως στο υψηλότερο επίπεδο, δηλαδή τους υπουργούς. Γιατί, εκεί ήταν οι δυσκολότερες διαδικασίες συνεννόησής τους, για να κάνω κι εγώ την αυτοκριτική μου με τη σημερινή μου ιδιότητα.
Υποχρεώνει όλους μας να συνεργαστούμε σε δύο βασικά πράγματα: Πρώτον, σε αυτούς τους δεκάδες χιλιάδες γκισέδες – γιατί, συν τοις άλλοις, ο κάθε θεσμός είχε και τους δικούς του γκισέδες, τα δικά του σημεία επαφής – τους γκρίζους (και τους λέω γκρίζους επίτηδες), δηλαδή τρομοκρατούμε τους πολίτες της χώρας όταν πλησιάζουν το κράτος. Ενώ τώρα, οι πολίτες που πηγαίνουν στα παιδιά στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, τα χάνουν: σου λέει ¨αυτό είναι το κράτος;¨. Βλέπουν χρώματα, ακούν μουσική, βλέπουν χαμόγελα νέων παιδιών να τους υποδέχονται!
Αυτές οι δεκάδες χιλιάδες γκρίζοι γκισέδες καταργούνται και στη θέση τους μπαίνουν ενιαία υποκαταστήματα του κράτους και σας παρακαλώ να χρησιμοποιήσετε αυτή τη φράση. Όπως είναι τα υποκαταστήματα των τραπεζών. Και τους πολίτες τους καλούμε πλέον για όλες τις διοικητικές τους συναλλαγές να προσέρχονται σε αυτά τα υποκαταστήματα.
Συνεπώς, τη θέση των δεκάδων χιλιάδων γκισέδων παίρνουν ενιαία υποκαταστήματα, στα οποία τοποθετούμε τα προϊόντα της διοίκησης. Πώς τα τοποθετούμε; Με το νόμο αυτό είναι υποχρεωμένοι οι Υπουργοί να συνεργάζονται, να αντιστοιχούν την κάθε υπόθεση σε ένα ηλεκτρονικό έντυπο, το οποίο περιέχει δύο πράγματα: την αίτηση και τα δικαιολογητικά που χρειάζονται για να ολοκληρωθεί η υπόθεση του πολίτη.
Για να παραχθεί αυτό το ηλεκτρονικό έντυπο υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στο δικό μας Υπουργείο και το καθ’ύλην αρμόδιο Υπουργείο . Προκειμένου να επέλθει αυτή η συνεργασία υπάρχει σαφής οδηγία και απλοποίηση στη διαδρομή: να πετιούνται έξω, δηλαδή, περιττές διαδικασίες. Αυτή, είναι και μια οιονεί κωδικοποίηση της διαδικασίας.
Όταν ολοκληρώνεται η διαδικασία και παράγεται αυτό το ηλεκτρονικό έντυπο, γίνονται δυο πράγματα: το ένα είναι ότι παίρνει πλήρη δημοσιότητα, δημοσιεύεται δηλαδή σε ΦΕΚ όπως προβλέπει ο νόμος, και το άλλο είναι ότι τοποθετείται στην κεντρική διαδικτυακή πύλη του ΥΠΕΣΔΔΑ, η οποία τροφοδοτεί, αφ’ενός, τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών με αυτά τα έντυπα και αφ’ετέρου, μέσω του portal είναι ανοιχτά τα έντυπα στην κοινωνία των πολιτών. Μπορεί, δηλαδή, ένας πολίτης να μπει μέσα και να δει, για την τάδε διαδικασία τι χρειάζεται για να ολοκληρωθεί. Προσέξτε τώρα τις αρετές αυτού του πράγματος, γιατί η μεγαλύτερη δυσκολία μας πλέον είναι να υπερασπιστούμε τούτη την κατάκτηση όλοι μαζί.
Αρετή πρώτη. Είμαστε, ίσως, η πρώτη χώρα στον κόσμο που προχωρήσαμε στη διαδικασία της λεγόμενης διοικητικής πιστοποίησης. Δηλαδή, ό,τι προϊόντα παράγουμε – όπως λέει ο Παπαδημητρόπουλος – τα έχουμε παγιωμένα, είναι αναμφισβήτητα, είναι ίδια για όλους μας.
Υπάρχει το παράδοξο – και το λέω σε εσάς που είστε στελέχη επιφανή της διοίκησης – ότι πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι δεν το γνωρίζουν ακόμη, δηλαδή αμφισβητούν τη διαδικασία που έχει ήδη γίνει.
Το λέω, για να τσακίσουμε αυτή τη νοοτροπία. Αυτό είναι το μήνυμα που θέλω να πάρετε: έχουμε μια διαδικασία υψηλού επιπέδου, υψηλής πολιτισμικής αξίας, που πρέπει πρώτα το σώμα των δημοσίων υπαλλήλων να υπερασπιστεί. Είναι η διαδικασία της διοικητικής πιστοποίησης.
Για σκεφτείτε τώρα τι αλλαγές έρχονται με αυτό. Κατ’αρχήν, δεν υπάρχει αυτή η απίστευτη ταλαιπωρία. Οι περισσότερες περιπτώσεις των πολιτών κολλούσαν στο σημείο όπου ο αρμόδιος, ο κύριος αρμόδιος, ερμήνευε κατά το δοκούν τη νομοθεσία και έλεγε: ¨δε θέλω εκείνο, θέλω το άλλο¨. Τέρμα! Η νομοθεσία πια παρακολουθείται με τον πιο πλήρη τρόπο, από κάθε άποψη: πολιτική, πολιτισμική, τεχνολογική, λόγω της συνδρομής της πληροφορικής.
ΝΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΥΜΕ
Φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε μια έξοχη διαδικασία επικαιροποίησης και υπεράσπισης αυτού του μεγάλου κεκτημένου. Τι σημαίνει αυτό: Η κα Μανίτη και ο κ. Παπαδημητρόπουλος δεν μπορούν από μόνοι τους. Έχουμε κάνει λοιπόν μια μονάδα επικαιροποίησης στο Υπουργείο μας. Αυτό σημαίνει ότι, όταν κανονιστικά αλλάζει κάτι, ας πούμε ότι αλλάζει ένας νόμος στη Βουλή για τα διαβατήρια ή αλλάζει ένας νόμος για το γενικό οικοδομικό κανονισμό ή τις άδειες οδήγησης, την επόμενη κιόλας ημέρα η φιλοδοξία μας είναι να περνάει στο ηλεκτρονικό έντυπο, να αλλάζει η κοινή υπουργική απόφαση και να έρχεται στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών έτοιμη, σε μία μέρα.
Ξέρετε πόσο έχει μετρηθεί ότι χρειαζόταν η διοίκηση σε μια κανονιστική αλλαγή για να την απορροφήσει; Περίπου ένα χρόνο. Να γίνει ο νόμος, να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, να γίνουν οι εγκύκλιοι, να γίνουν για να ενημερωθούν ο κόσμος των δημοσίων υπαλλήλων και οι αντίστοιχοι φορείς και θεσμοί της κοινωνίας των πολιτών. Για να μπορέσει όμως αυτό να πετύχει, πρέπει να το υπερασπιστούμε. Πρέπει να υπερασπιστούμε αυτήν την καινούργια αξία που αναδεικνύεται. Σκεφτείτε πόσο έχετε ταλαιπωρηθεί εσείς κατ’αρχήν. Πόσες ώρες έχετε χάσει, πόσες φορές έχετε χάσει το κέφι σας, αλλά και την αξιοπρέπειά σας. Χρειάστηκε ακόμα να προσφύγουμε και στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για να ερμηνεύσουμε αν τα πράγματα είναι έτσι ή αλλιώς. Τέρμα τώρα. Αυτό το κάνει μια κεντρική μονάδα σε όσο γίνεται υψηλότερο επίπεδο, στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο γιατί είναι κοινή απόφαση υπουργών, στο υψηλότερο νομικό επίπεδο γιατί είναι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, στο υψηλότερο τεχνολογικό επίπεδο γιατί έχουμε την Πληροφορική που προσφέρει σε αυτό το πρόγραμμα.
Έχουμε δημιουργήσει μια κεντρική μονάδα των καλύτερων δυνατών προδιαγραφών για να υπάρξει αυτό το μεγάλο κεκτημένο, που το αφήνουμε στην αγκαλιά τη δική σας να το υπερασπιστείτε. Συνεπώς, αφ’ενός έχουμε διαμορφώσει τις προϋποθέσεις ενιαίων σημείων, όπου οι πολίτες μπορούν να προσέρχονται και να ζητούν να διεκπεραιώσουν την υπόθεσή τους με μία μόνη επίσκεψη, και αφ’ετέρου, αλλά έχουμε οργανώσει και την παραγωγική αλυσίδα του κράτους.
Το κράτος έχει αλυσίδα παραγωγής, όπως μια μεγάλη ωραία βιομηχανία. Οι μεγάλες βιομηχανίες μπορεί να έχουν το κεντρικό τους, ας πούμε, στο κέντρο. Τα υπουργεία μπορεί να έχουν μια παραγωγική βάση στην Καστοριά ή την Καρδίτσα, μπορεί να έχουν παραγωγική βάση σε άλλο σημείο. Ενοποιούμε, λοιπόν, όλη αυτή την παραγωγική αλυσίδα, δημιουργούμε την παραγωγή των προϊόντων του κράτους και τα τοποθετούμε σε ωραία ενιαία υποκαταστήματα.
Μάλιστα σιγά-σιγά αναδείχθηκαν και άλλα πράγματα, τα οποία δεν είχαμε φανταστεί στην αρχική σύλληψη της ιδέας. Τι; Στα απομακρυσμένα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών που δεν είναι λίγα, είναι πάνω από τα μισά, πάνω από 500, δηλαδή στους Καποδιστριακούς Δήμους και τα νησιά μας, εκεί που το κράτος πιέζεται από την οικονομία της αγοράς και τα σημαντικά τμήματά του αποσύρονται, όπως είναι το τραπεζικό σύστημα, όπως είναι τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, όπως είναι ο οργανισμός που δίνει τις επιδοτήσεις των αγροτικών προϊόντων, όπως τα Ασφαλιστικά Ταμεία, θα εγκαταστήσουμε εναλλακτική μορφή παροχής υπηρεσιών μέσω διαπίστευσης των υπαλλήλων. Δηλαδή μια μορφή θυρίδας μέσα στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών.
Το πρώτο μας το ετοιμάζει η κυρία των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, η κα Σίδερη, που έχει τελειώσει τις διαδικασίες: είναι τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, που θα εγκαταστήσουν θυρίδα ταχυδρομική σε όλα τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, όπου δεν υπάρχει υποκατάστημά τους. Φανταστείτε, λοιπόν, έναν αγρότη μας, σε έναν απομακρυσμένο Δήμο, να πηγαίνει στο Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών και να κάνει τις ταχυδρομικές του συναλλαγές, τις τραπεζικές του συναλλαγές, να εισπράττει την επιδότηση των αγροτικών προϊόντων. Ακόμη, όλες τις υποθέσεις του ΟΓΑ, τη σύνταξη του ΟΓΑ, όλες δηλαδή τις επαφές που έχει με την ελληνική διοίκηση.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΚΕΠ
Ποιος είναι ο στόχος, πολύ επιγραμματικά; Είναι σιγά – σιγά να βάλουμε προθεσμία διεκπεραίωσης για την κάθε υπόθεση. Θα το δοκιμάσουμε ξεκινώντας από 200 υποθέσεις και όταν αυτή η προθεσμία δεν τηρείται, τότε ο πολίτης θα παίρνει οικονομική αποζημίωση. Θα εγκαταστήσουμε επίσης σιγά – σιγά ένα σύστημα αξιολόγησης των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, θέλοντας να ανατρέψουμε τη φιλοσοφία, για το τι σημαίνει επιθεώρηση και αξιολόγηση.
Η επιθεώρηση δεν πρέπει να έχει μορφή μόνο καταστολής και ποινής, αλλά υποκίνησης και υποβοήθησης ενός μεγάλου οράματος, που κι αυτό εμπεριέχει ένα αξιακό φορτίο. Αυτό, λοιπό, το σύστημα θα το αναπτύξουμε το δεύτερο εξάμηνο του φετινού έτους. Δηλαδή, από τον Ιούλιο που θα κάνουμε την ημερίδα μας και αυτό θα έχει ως απόληξη τα βραβεία των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών. Φέτος, δηλαδή, προς το τέλος του έτους, θα βραβεύσουμε τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών που έχουν την καλύτερη λειτουργία. Σας περιέγραψα, λοιπόν, πώς κινείται αυτή η μεγάλη ιδέα, πώς οργανώνεται. Θα συζητήσουμε, όμως και για την επόμενη μέρα, που κυρίως εξαρτάται από εσάς. Είναι η μαγική φράση της ανταπόκρισης της διοίκησης, της ανταποκρισιμότητας. Δεν ξέρω αν είναι καλή ή αν πρέπει να σκεφτούμε κάτι άλλο. Ο όρος είναι αυτός, αλλά είναι λίγο τραχύς, δε μ’αρέσει. Πρέπει να σκεφτούμε και ίσως μην το σβήσεις το κομμάτι, να ακουστούν κι εδώ ιδέες. Ωραία, λοιπόν, ο πολίτης επισκέπτεται το Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, καταγράφουμε τα στοιχεία του, ξέρουμε τα δικαιολογητικά που θέλει, έχουμε οργανώσει τα προϊόντα, πίσω όμως τι γίνεται με τη διοίκηση; Πώς ανταποκρίνεται; Τι προϋποθέσεις χρειάζονται για να ανταποκρίνεται καλά η διοίκηση; Αυτό είναι το κυρίως θέμα που πρέπει να συζητήσουμε σήμερα. Να σας πω μερικές αρχές επί τη βάσει των οποίων πρέπει να λειτουργούμε, θα τις εξειδικεύσουμε ύστερα με τις τοποθετήσεις της κ. Μανίτη και του κ. Παπαδημητρόπουλου και φαντάζομαι θα γίνει κι ένας καλός διάλογος.
Το σύστημα έχει σχεδιαστεί προκειμένου να υποδεχθεί σε ένα βάθος 3-4 ετών, τότε υπολογίζεται θα έχουμε το ΣΥΖΕΥΞΙΣ και την ηλεκτρονική υπογραφή σε πλήρη ανάπτυξη, όλη αυτή την προσθετική αξία που θα μας δώσει η Κοινωνία της Πληροφορίας. Δηλαδή, άλλη μια αρετή του συστήματος είναι ότι σχεδιάζεται με στόχο το τι προϋποθέσεις θα έχουμε σε 3-4 χρόνια.
Ξέρετε, για μένα αυτό είναι πολύ οικείο, το έχω ζήσει στους σεισμούς της Καλαμάτας, σχεδίασα από την πρώτη μέρα, επειδή είχα πολύ καλούς συνεργάτες δίπλα μου, την ανασυγκρότηση της πόλης, επί τη βάσει του τελικού οράματος που θέλαμε μετά από 10 χρόνια. Λέγαμε δηλαδή: Τι πόλη θέλουμε μετά από 10 χρόνια; Θέλουμε αυτήν την πόλη. Πώς θα πάμε στα βήματα αυτά; Συνεπώς και τώρα έτσι ξεκινάμε. Τι κράτος θέλουμε μετά από 4-5 χρόνια;
Τι κράτος θέλουμε;
Θέλουμε ένα κράτος που θα έχει αυτά τα ωραία υποκαταστήματα, που θα πηγαίνουν οι πολίτες, θα εξυπηρετούνται σε προκαθορισμένο χρόνο και ένα μεγάλο μέρος των δικαιολογητικών θα έχει πια μορφή ηλεκτρονική, όπως η φορολογική ενημερότητα.
Αυτό μπορεί να γίνει γιατί η Κοινωνία της Πληροφορίας θα μας οργανώσει πίσω τις βάσεις δεδομένων, θα μας ανοίξει τις εσωτερικές λεωφόρους, θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένα μεγάλο μέρος, ιδιαίτερα από τα μονοτμηματικά πιστοποιητικά που είναι περίπου 180 από τις 1000 και παραπάνω υποθέσεις, όπως είναι τα στρατολογικά που είναι όλο μονοτμηματικά ή των δημοτολογίων. Αυτά θα δοθεί η δυνατότητα να παρέχονται ηλεκτρονικά.
Φανταστείτε ότι το κράτος θα είναι σε on line σύνδεση, θα έχει εικονοτηλέφωνο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Υπολογίζουμε σε μία διετία από σήμερα, με διαπίστευση περίπου 50000 υπαλλήλων που έχουν δικαίωμα υπογραφής, ότι θα έχουν ηλεκτρονική υπογραφή. Όλα αυτά, λοιπόν, από σήμερα τα υπολογίζουμε στις κινήσεις μας για να τα συναντήσουμε κάποια στιγμή. Δε θα τα συναντήσουμε, όμως, ξαφνικά, πρέπει να κάνουμε ενδιάμεσα βήματα. Ένα καλό ενδιάμεσο βήμα είναι πώς και με ποιους τρόπους θα οργανώσουμε αυτή την ανταποκρισιμότητα. Την ανταποκρισιμότητα θα την οργανώσουμε με κομβικό σημείο τις μονάδες εσωτερικής ανταπόκρισης των ΚΕΠ των Νομαρχιών. Δηλαδή, για τα πιστοποιητικά που εκδίδουν οι Νομαρχίες, τα ΚΕΠ δεν απευθύνονται ασύντακτα στις αντίστοιχες διευθύνσεις, αλλά στις μονάδες εσωτερικής ανταπόκρισης των ΚΕΠ των Νομαρχιών, οι οποίες θα τα συγκεντρώνουν και θα ενημερώνουν τα ΚΕΠ για την πορεία των αιτημάτων τους. Φυσικά, όταν ψηφιοποιηθούν όλες οι βάσεις δεδομένων των υπηρεσιών και το σύστημα θα είναι ¨on line¨ , δε θα έχουν πια αυτό το ρόλο οι μονάδες εσωτερικής ανταπόκρισης, γιατί τα ΚΕΠ θα έχουν ηλεκτρονική πρόσβαση στις αντίστοιχες βάσεις των υπηρεσιών και σε συνεργασία μαζί τους με e-mail θα διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις τους. Εμείς, λοιπόν, πρέπει να σχεδιάσουμε το σύστημα έτσι που να είναι πιο ελκυστικό το Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών του Καποδιστριακού Δήμου, να απευθύνεται ο πολίτης στη Νομαρχία μέσω του Κέντρου Εξυπηρέτησης Πολιτών για να πάρει τη βεβαίωση ή την αδειοδότηση που θέλει. Για να γίνει αυτό, ωστόσο, πριν έρθει το ΣΥΖΕΥΞΙΣ και η ηλεκτρονική υπογραφή, θα αναπτύξουμε ενδιάμεσα συστήματα καλής επικοινωνίας και καλών εφαρμογών.
Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις που δεν έχουμε Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών – και δεν μπορούμε να έχουμε παντού ΚΕΠ. Δεν μπορούμε να κάνουμε τόσο πολυπρόσωπες δομές παντού. Στη στρατολογία, ας πούμε, δεν έχει νόημα να κάνουμε Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, γιατί είναι μονοτμηματικά τα πιστοποιητικά. Εκεί, αντί να κάνουμε ένα υποκατάστημα τραπέζης, θα κάνουμε μία θυρίδα. Θα έχουμε, δηλαδή, επαφή με ένα διαπιστευμένο στρατιωτικό με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, για να μπορούμε να επικοινωνούμε γρήγορα με τις εντολές που δίνουν οι πολίτες.
Σήμερα, λοιπόν, αυτή την αρχή της ανταποκρισιμότητας θέλουμε να την ανιχνεύσουμε μαζί σας, προκειμένου στο μεταβατικό αυτό στάδιο και μέχρις ότου έχουμε όλες αυτές τις πλήρεις και καλές εφαρμογές της Κοινωνίας της Πληροφορίας, να υπάρξουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Να κλείσω κάπου εδώ με το πρώτο κομμάτι της επαφής των πολιτών με το κράτος. Ήδη μπήκα και στο δεύτερο κομμάτι για τη διοικητική μεταρρύθμιση. Τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών θα είναι η θρυαλλίδα για τη διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας, γιατί έχοντας πια ένα κράτος με εισροές και εκροές, ένα κράτος που μπορούμε να οργανώσουμε τα προϊόντα μας με τον επιθυμητό τρόπο και σύμφωνα με τις προσδοκίες των πολιτών μας και παρακολουθώντας τι γίνεται πλέον στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, ήδη έχουμε εγκαταστήσει ένα πρωτόλειο σύστημα παρακολούθησης, που συνεχώς θα το βελτιώνουμε. Θα μπορούμε κάθε στιγμή να βλέπουμε τις παθογένειες του συστήματος. Παράδειγμα, οι μετανάστες: ο μετανάστης θα πηγαίνει μόνο μια φορά στο ΚΕΠ. Τα εσωτερικά δικαιολογητικά θα τα βγάζουμε εμείς, με το ΙΚΑ, την Εφορία, τα πιστοποιητικά υγείας, όλα αυτά, για να εμφανίζεται και αυτός μία φορά. Γιατί η αρχή των ΚΕΠ είναι αυτή.
Θα βλέπουμε, λοιπόν, πού είναι οι εκτροπές του συστήματος. Αν βλέπουμε, για παράδειγμα, ότι έχουμε μία καθολική εκτροπή στην έκδοση πολεοδομικών αδειών, θα πούμε ¨για να δούμε, εδώ κάτι φταίει, μήπως πρέπει να αλλάξουμε το νόμο, μήπως πρέπει να στελεχώσουμε καλύτερα τις πολεοδομίες;¨ Μπορεί πάλι η εκτροπή να είναι μερική, να πηγαίνουν καλά τα πράγματα, αλλά σε τρεις πολεοδομίες να μην είναι καλά. Αρα, επικεντρώνουμε εκεί την προσοχή μας. Συνεπώς, θα έχουμε έναν αδιάψευστο δείκτη και ένα κριτήριο που θα μας οδηγεί στο εσωτερικό, στα σωθικά του συστήματος, για να παίρνουμε καλύτερα μέτρα, προκειμένου να έχουμε τις καλύτερες εκροές.
Γιατί, όταν μιλάμε για κράτος, όταν μιλάμε για προϊόντα, πρέπει να μπει στην κουλτούρα μας, στη ζωή μας, ακριβώς η διαδικασία των εισροών-εκροών. Ξέρετε, δεν υπήρχαν μέχρι τώρα. Ακόμη και τα παλιά μπακάλικα που γνωρίσαμε, είχαν τα τεφτέρια. Το ελληνικό κράτος δεν είχε εισροές-εκροές, ξέρετε τι είχε; Εμείς οι πολιτικοί το ξέρουμε καλά: έναν αριθμό πρωτοκόλλου που τον έβαζαν οι καημένοι οι πολίτες της χώρας στην κωλότσεπη και τον έφερναν στα πολιτικά γραφεία. Αυτός ήταν ο αριθμός πρωτοκόλλου που πολλές φορές έμπαινε και στο εικόνισμα. Συνεπώς, αντιλαμβάνεστε, πόσο τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών θα είναι η θρυαλλίδα, πραγματικά, που θα βάλει τη φωτιά της διοικητικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας.
Ο τρίτος τίτλος ήταν αυτό που σας είπα, ότι δίνουμε νόημα και προσανατολισμό στο πρόγραμμα ¨Κοινωνία της Πληροφορίας¨. Το πρόγραμμα ¨Κοινωνία της Πληροφορίας¨ το ανέπτυξαν πολλά υπουργεία, αλλά χωρίς ενιαίο στόχο και στρατηγική. Τώρα, ο στόχος και η στρατηγική είναι προσανατολισμός στην εξυπηρέτηση των πολιτών. Γιατί, δεν έχει νόημα μια υπηρεσία στο εσωτερικό της να κάνει θαυμαστά πράγματα, όταν έχει ασυνέχεια ή ακόμα και η συνέχεια της σταματά στο εσωτερικό της διοίκησης.
Η συνέχεια της διοίκησης και οι καινοτομίες της δικαιώνονται όταν τις γεύονται οι πολίτες της χώρας. Θέλω να το συγκρατήσετε αυτό. Ό,τι δε φτάνει στον πολίτη δεν είναι πολιτική. Πολλές φορές, έχουμε αυτή την αυταπάτη, κυρίως τα πολιτικά στελέχη, ότι κάνουμε θαυμαστά πράγματα, που όμως κάπου εντός των τειχών σταματούν. Τα σπουδαία πράγματα δικαιώνονται, μόνο όταν φτάνουν στις ψυχούλες των πολιτών και αλλάζουν τη ζωή τους, στην προκειμένη περίπτωση την καθημερινότητά τους.
Κλείνω με τη διοικητική δημοκρατία. Σκεφτείτε πόσο άνισος είναι σήμερα ο πολίτης απέναντι στο κράτος του. Με το πρόγραμμα αυτό καθιστούμε ισότιμους τους πολίτες της χώρας, είναι πολύ μεγάλο πράγμα αυτό. Γιατί όταν οι πολίτες έχουν τα προϊόντα του κράτους σε ενιαία υποκαταστήματα και λέμε για όλους ισχύει ένας χρόνος και ένας ηλεκτρονικός αριθμός για διεκπεραίωση της υπόθεσης, δεν μπορεί ο ένας να έρχεται μπροστά από τον άλλον. Φανταστείτε πόσο μεγάλο πράγμα είναι για τη Δημοκρατία μας, πόσο μεγάλο πράγμα είναι να υπηρετείς αυτή τη μεγάλη ιδέα. Επί τη βάσει, λοιπόν όλων αυτών που σας είπα, θα διεξαχθεί ο σημερινός διάλογος. Θέλω να κρατήσετε τρία στοιχεία κομβικά του διαλόγου. Στοιχείο πρώτο, η διατήρηση των κεκτημένων μέχρι σήμερα και κυρίως της διαδικασίας της επικαιροποίησης.
Το δεύτερο είναι να αναδείξουμε μαζί την αρχή της ανταποκρισιμότητας και πώς με καλύτερο τρόπο οι υπηρεσίες θα ανταποκρίνονται στη λειτουργία των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών. Επίσης, με τη βοήθεια τη δική σας έχουμε δει τις παθογενείς υπηρεσίες. Και σπεύδω να πω: δεν είναι μομφή για κανέναν δημόσιο υπάλληλο, το λέω κατηγορηματικά. Εγώ σας έχω υπερασπισθεί πάρα πολλές φορές γιατί έχω πολλά χρόνια στην πλάτη μου κάνοντας διοίκηση και ξέρω ότι είμαστε όλοι θύτες και θύματα του συστήματος. Ξέρω πολύ καλά ότι κανένας δεν ξεκινάει από το σπίτι του για να πάει στη δουλειά του με σκοπό να ¨λουφάρει¨ όπως λέμε, αλλά το σύστημα μας κάνει έτσι.
Πραγματικά, αν δημιουργήσουμε ένα άλλο αξιακό φορτίο στο εσωτερικό της διοίκησης, αμέσως θα αλλάξει και η δική μας νοοτροπία. Συνεπώς, θέλουμε να μας βοηθήσετε σε αυτό, δηλαδή έχουμε εντοπίσει ορισμένες παθογένειες του συστήματος, έχει σταλεί και μια σχετική εγκύκλιος για να δούμε τι φταίει. Αλλά έχουμε και τις καλές υπηρεσίες: Έχουμε κάνει ένα γκάλοπ για την αξιολόγηση των δημόσιων υπηρεσιών και το αποτέλεσμα δείχνει ότι ο κόσμος είναι πάρα πολύ ευχαριστημένος από τη λειτουργία των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών. Επί τη βάσει, λοιπόν, όλων αυτών θα συζητήσουμε απόψε και δε θα είναι, όπως σας είπα μια διάλεξη, θα είναι μια ημερίδα δουλειάς και μάχης. Θα ακολουθήσουν οι άλλες εισηγήσεις, αλλά το πιο ωραίο σημείο του προγράμματος μας, θα είναι όταν έλθει η ώρα να το κουβεντιάσουμε μαζί.
Σας ευχαριστώ πολύ.